Amul Company Information In Marathi (अमूल कंपनीची सुरुवात कशी झाली): 1949 भारत स्वतंत्र युगात प्रवेश करत होता. त्यावेळी संपूर्ण लोकसंख्येला अन्न पुरवण्यासाठी धान्य किंवा पुरेसे दूध नव्हते. ज्या शेतकऱ्यांनी दुधाचे उत्पादन करायचे त्यांना ते फेकून देण्याच्या किंमतीवर मध्यस्थांना विकावे लागले. या परिस्थितीमुळे गुजरातमध्ये काम करणाऱ्या एका तरुणात अस्वस्थता निर्माण होत होती, ज्याचे नाव डॉ. वर्गीस कुरियन होते.
| Quick Information | |
| प्रकार | सहकारी संस्था |
| उद्योग | डेअरी/ एफएमसीजी |
| आस्थापना | 1946 |
| मुख्यालय | आनंद , भारत |
| प्रमुख व्यक्ती | अध्यक्ष, गुजरात सहकारी दूध विपणन महासंघ लि. (GCMMF) |
| उत्पादन | संपूर्ण उत्पादनांची सूची पहा |
| महसूल | US $ 3.4 अब्ज (2014-15) |
| कर्मचारी | मार्केटिंग आर्मचे 750 कर्मचारी आणि 3.6 दशलक्ष दूध उत्पादक सदस्य |
| मदर कंपनी | GCMMF |
| संकेतस्थळ | www.amul.com |
अमूल कंपनीची सुरुवात कशी झाली | Amul Company Information In Marathi
गुजरातमधील आनंद येथे पोलसन नावाची डेअरी कंपनी चालत असे. परिसरातील एकमेव कंपनी असल्याने शेतकऱ्यांना त्यांचे दूध फेकलेल्या किमतीत विकावे लागले. तर पोलसन मुंबईत दूध पुरवठा करून प्रचंड नफा कमावत असे. या कंपनीने ब्रिटिश सैन्याला दुधाचा पुरवठाही केला.
शेतकऱ्यांचे प्रतिनिधी त्रिभुवन दास पटेल जेव्हा त्यांची समस्या घेऊन सरदार वल्लभभाई पटेल यांच्याकडे गेले, तेव्हा त्यांनी सहकारी स्थापन करण्याची सूचना केली. खेडा जिल्हा दूध उत्पादक संघ मर्यादित 14 डिसेंबर 1946 रोजी सुरू झाला. या सोसायटीच्या निर्मितीमुळे, मध्यस्थांना काढून टाकण्यात आले आणि शेतकऱ्यांचे उत्पन्न सुधारले. वर्ष 1950 मध्ये त्रिभुवन दास पटेल यांनी या समाजाची जबाबदारी अस्वस्थ डॉ वर्गीस कुरियन यांच्यावर देशासाठी काहीतरी करण्याची जबाबदारी सोपवली.
जेव्हा त्रिभुवन दास पटेल शेतकऱ्यांना जोडुन अशा इतर सोसायट्या तयार करत होते, तेव्हा डॉ कुरियन हे सहकार्य मजबूत करण्यासाठी काम करत होते. सहकार चालवण्यासाठी त्याला एका तांत्रिक माणसाच्या मदतीची गरज होती, जी एचएम दलायाच्या आगमनाने पूर्ण झाली. हे तिघे अमूलचे आधारस्तंभ असल्याचे सिद्ध झाले.
1955 मध्ये जेव्हा सहकाराचे नाव निवडण्याची वेळ आली तेव्हा डॉ कुरियन यांनी त्याचे नाव अमूल ठेवले. “आनंद मिल्क युनियन लिमिटेड” (Amul) चे हे संक्षिप्त रूप होते. तसेच संस्कृतमध्ये याचा अर्थ अमूल्य आहे ज्याचे मूल्यमापन केले जाऊ शकत नाही.
‘अमूल गर्ल’ ‘पोलसन गर्ल’शी स्पर्धा करण्यासाठी आली
जाहिरातींमध्ये दिसणारी ‘अमूल गर्ल’ ची कथाही खूप रंजक आहे. पोलसन डेअरीच्या जाहिरातींमध्ये दिसणाऱ्या ‘पोलसन गर्ल’शी स्पर्धा करण्यासाठी ते डॉ. कुरियन यांनी आणले होते. यासाठी त्याने एक जाहिरात आणि विक्री प्रमोशन एजन्सी नेमली. एजन्सीचे आर्ट डायरेक्टर युस्टेस फर्नांडिस आणि कम्युनिकेशन हेड सिल्वेस्टर डाकुन्हा यांनी ‘अमूल गर्ल’ तयार केली. अमूलची टॅगलाईन प्रथम ‘प्युरली द बेस्ट’ होती जी नंतर बदलून ‘यूटरली बटरली अमूल’ करण्यात आली. अमूल गर्लची पहिली जाहिरात 1966 मध्ये आली. ही जगातील सर्वात जास्त काळ चालणारी जाहिरात मोहीम मानली जाते.
1990 च्या दशकापर्यंत अमूलचे मार्केटिंग लोकप्रिय झाले होते. चालू घडामोडी आणि बॉलिवूड चित्रपटांवर अमूल गर्लच्या जाहिराती येऊ लागल्या, जे चर्चेचा विषय बनले. हा ट्रेंड आजपर्यंत कायम आहे. 1998 मध्ये भारताने अमेरिकेला मागे टाकून दुधाचे जगातील सर्वात मोठे उत्पादक बनले, अमूलने मार्केटिंग आणि पुरवठा साखळीवर लक्ष केंद्रित केले.
अमूलच्या सहकारी मॉडेलने संपूर्ण देशासमोर एक आदर्श निर्माण केला
अमूलचे मॉडेल इतके प्रभावी होते की सरकारला ते देशभरात लागू करायचे होते. यासाठी राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळ 1964 मध्ये स्थापन करण्यात आले. डॉ. कुरियन यांनी जगातील सर्वात मोठ्या दुग्ध विकास कार्यक्रमाची ब्लू प्रिंट तयार केली, ज्याला ‘ऑपरेशन फ्लड’ किंवा ‘श्वेतक्रांती’ म्हणून ओळखले जाते.
1969-70 च्या श्वेत क्रांतीमध्ये अमूलला ‘मॉडेल’ बनवण्यात आले. हे मॉडेल पिरॅमिडसारखे आहे जे तीन स्तरांवर कार्य करते.
पिरॅमिडच्या तळाशी गावचा शेतकरी आहे, जो डेअरी सहकारी संस्थेचा सदस्य आहे. हे सर्व सदस्य मिळून त्यांचे प्रतिनिधी निवडतात.
या प्रतिनिधींचे मिश्रण करून जिल्हास्तरीय दूध संघाची स्थापना केली जाते. हे दुधावर प्रक्रिया आणि पॅकेजिंगसाठी जबाबदार आहे. ही संघटना दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थ राज्यस्तरीय दूध महासंघाला विकते. येथे हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की शेतकरी आणि बाजार यांच्यात कोणताही मध्यस्थ नाही.
वर्गीस कुरियनवर 50 वर्षांनंतर उपस्थित केलेले प्रश्न
1990 च्या दशकाच्या उत्तरार्धात अमूलने अनेक उत्पादने लाँच केली, पण ती अपयशी ठरू लागली. 50 वर्षे कंपनीला उंचीवर ठेवणाऱ्या भारताच्या मिल्कमनची लोकप्रियता कमी होऊ लागली. 2000 ते 2005 दरम्यान भारताची जीडीपी वाढ अमूलच्या तुलनेत जास्त होती. तोपर्यंत अमूल राष्ट्रीय महत्त्वाचा ब्रँड बनला होता. 2006 मध्ये, डॉ. कुरियन यांनी अध्यक्षपद सोडले. काही काळ अमूलही पार्थी भटोल सारख्या राजकारण्यांच्या हातात होता.
आर.एस. सोधींच्या दूरदृष्टीने अमूलला नवी उंची दिली
2010 मध्ये, अमूलची कमान आरएस सोढी यांच्याकडे गेली, जे गेल्या 30 वर्षांपासून अमूलशी संबंधित होते. त्यांनी पुरवठा साखळीत काही बदल केले आणि अमूलला पुन्हा रुळावर आणणारी अनेक नवीन उत्पादने लाँच केली. 2010 ते 2015 दरम्यान, अमूलची उलाढाल 21%च्या वाढीसह 8,005 कोटी वरून 20,733 कोटी झाली.
महामारी आणि लॉकडाऊनमध्येही वाढ नोंदवली गेली
अमूलने खऱ्या अर्थाने ‘आपत्तीतील संधी’ पाळली आहे. लोकांच्या गरजा लक्षात घेऊन 2021 च्या पहिल्या तिमाहीत 33 नवीन उत्पादने बाजारात आणली. पुरवठा खंडित होऊ नये म्हणून अमूलने कामगारांना 100-125 रुपये अधिक दिले आणि वितरकांना 35 पैसे प्रति लीटर बोनस दिला. डेअरी प्लांटमध्ये कामगारांसाठी जेवण आणि राहण्याची व्यवस्थाही करण्यात आली होती. या प्रयत्नांचा परिणाम असा आहे की कोरोना महामारी आणि लॉकडाऊनमध्येही अमूलने 20% वाढ नोंदवली.
2021 मध्ये अमूलने नवीन दशकात प्रवेश केला आहे. 1946 मध्ये 247 लिटर दुधापासून सुरू झालेले सहकार्य दररोज 23 दशलक्ष लिटरपर्यंत पोहोचले आहे. म्हणूनच, जर आपण भारताच्या ‘स्वावलंबी ब्रँड’ बद्दल बोललो तर अमूलचे नाव यादीत प्रथम येईल.
1. बाटा शुज कंपनीची सुरुवात कशी झाली >
——————————————–
2. ओला कॅब कंपनीची सुरुवात >
——————————————–
3. ओणम साध्या Onam Sadhya In Marathi >
——————————————–
4. जागतिक मानवता दिवस माहिती >
——————————————–
5. ऑगस्ट महिन्यातील महत्व पूर्ण दिवस >
——————————————–
Informationmarathi.co.in
FAQ
Q: अमूल कंपनीची सुरुवात कधी झाली?
Ans: 14 डिसेंबर 1946.
Q: अमूल कंपनीचे संस्थापक कोण आहेत?
Ans: डॉक्टर वर्गीस कुरीयन.
Q: अमूल कंपनीचे साध्या जबाबदारी कोणावर आहे?
Ans: आर. एस. सोधी.
Q: सध्या अमूल कंपनीचे सीईओ कोण आहेत?
Ans: आर. एस. सोधी.
Q: अमूल कंपनी चे स्लोगन काय आहे?
Ans: “युटरली बटरली”
Q: अमूल कंपनी नेटवर्क?
Ans: 20,733 कोटी.
Final Word:-
Amul Company Information In Marathi (अमूल कंपनीची सुरुवात कशी झाली) हा आर्टिकल तुम्हाला कसा वाटला आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा आवडल्यास आपल्या फ्रेंड आणि फॅमिली मध्ये शेअर करायला विसरू नका.
1 thought on “अमूल कंपनीची सुरुवात कशी झाली | Amul Company Information In Marathi”