आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस | International Literacy Day Information In Marathi

आजच्या आर्टिकल मध्ये आपण “आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस” (International Literacy Day Information In Marathi) का साजरा केला जातो याबद्दल माहिती जाणून घेणार आहोत. हा दिवस संपूर्ण जगामध्ये साजरा केला जातो त्यामुळेच याला आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस असे म्हटले जाते.

सध्या विकसनशील देशांमध्ये निरक्षरतेचे प्रमाण दिवसेंदिवस वाढत चाललेले आहे त्यामुळे समाजामध्ये साक्षरता घडून आणण्यासाठी हा दिवस दरवर्षी 8 सप्टेंबर रोजी साजरा केला जातो. आपल्या भारतामध्ये 5 सप्टेंबर हा दिवस “शिक्षक दिन” म्हणून साजरा केला जातो.

तसे पाहायला गेले तर आपल्या भारतामध्ये शोधा निरक्षरतेचे प्रमाण खूप अधिक आहे जेवढी लोकसंख्या आहे त्याच्या कितीतरी पट भारतामध्ये निरक्षक लोक राहतात. अज्ञान आणि अंधश्रद्धा यामुळे भारताची प्रगती खूपच मागे होत चाललेली आहे. याचे कारण फक्त एकच आहे भारतामध्ये असलेली निरक्षरता जेव्हा भारतीय समाज संपूर्णपणे प्रगत आणि साक्षर होईल तेव्हाच भारताची प्रगती मोठ्याने होईल. आजही भारतामध्ये पुरुषप्रधान संस्कृती असल्यामुळे फक्त मुलांना शिकवले जाते मुलींना तेवढे महत्त्व दिले जात नाही त्यामुळे भारतातून मुलींची प्रगती विकसित देशांपेक्षा खूप कमी आहे.

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस (International Literacy Day Information In Marathi)

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस 2021 हा दिवस व्यक्ती, समुदाय आणि समाजांसाठी साक्षरतेचे महत्त्व आणि अधिक साक्षर समाजांकडे तीव्र प्रयत्नांची गरज याबद्दल जागरूकता पसरवितो. लोकांना भेडसावणाऱ्या साहित्यिक समस्यांच्या जगात जागरूकता वाढवणे आणि सर्व लोकांसाठी साक्षरता वाढविण्यास मदत करणाऱ्या मोहिमांना मान्यता देणे आवश्यक आहे.

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस थीम
वर्ष	थीम
2018	साक्षरता आणि कौशल्य विकास
2019	साक्षरता आणि बहुभाषिकता
2020	कोविड -19 संकटात आणि त्यापुढील साक्षरता शिकवणे आणि शिकणे
2021

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस 2021 थीम

2021 ची थीम “कोविड -19 संकटात आणि त्यापुढील साक्षरता शिकवणे आणि शिकणे.”हे विशेषतः शिक्षकांच्या भूमिकेवर आणि शिक्षणशास्त्र बदलण्यावर प्रकाश टाकते.” थीम आजीवन शिक्षण दृष्टीकोनातून साक्षरता शिकण्यावर प्रकाश टाकते आणि म्हणूनच मुख्यतः यावर लक्ष केंद्रित करते तरुण आणि प्रौढ.

2019 ची थीम ‘साक्षरता आणि बहुभाषिकता’ आहे. आम्हाला माहित आहे की प्रगतीसह साक्षरतेची आव्हाने अजूनही कायम आहेत. हे देश आणि लोकसंख्येमध्ये असमानपणे वितरीत केले जाते. त्यामुळे आव्हानांवर मात करण्यासाठी आणि शाश्वत विकास ध्येय साध्य करण्यासाठी शिक्षण आणि साक्षरता विकासातील भाषिक विविधतेवर लक्ष केंद्रित करणे आवश्यक आहे.

2018 ची थीम ‘साक्षरता आणि कौशल्य विकास’ एकात्मिक दृष्टिकोन शोधण्यासाठी आहे जे एकाच वेळी साक्षरता आणि कौशल्यांच्या विकासास समर्थन देतात, लोकांचे जीवन आणि कार्य सुधारण्यासाठी आणि न्याय्य आणि शाश्वत समाजात योगदान देतात. हा दिवस रोजगार, करिअर आणि उपजीविकेसाठी आवश्यक विविध कौशल्ये आणि क्षमतांवर विशेषतः तांत्रिक आणि व्यावसायिक कौशल्यांसह हस्तांतरणीय आणि डिजिटल कौशल्यांवर केंद्रित आहे.

आपल्या सर्वांना हे देखील माहित आहे की 2015 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या शाश्वत विकास ध्येय कार्यक्रमाचा एक भाग म्हणून आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस स्वीकारण्यात आला होता आणि लक्ष्य 4 चे एक लक्ष्य आहे जे सुनिश्चित करते की सर्व तरुण लोक साक्षरता आणि संख्यात्मकता साध्य करतात मुळात ते प्रौढ ज्यांच्याकडे या कौशल्यांचा आणि संधींचा अभाव आहे त्यांना देखील प्रदान केले जाते. जेणेकरून ते त्यांना मिळवू शकतील.

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस इतिहास (History)

26 ऑक्टोबर 1966 रोजी, निरक्षरतेच्या जगभरातील समस्यांचा सामना करण्यासाठी युनेस्कोने 8 सप्टेंबर हा आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस म्हणून घोषित केला. हेतू केवळ निरक्षरतेचा मुकाबला करणेच नाही तर साक्षरतेला एक साधन म्हणून प्रोत्साहित करणे हे होते जे व्यक्तींना तसेच संपूर्ण समाजाला सक्षम बनवू शकते. यामुळे जगभरातील अनेक लोकांना रोजगाराच्या संधी मिळतील आणि त्यांचे जीवन सुधारेल. 1965 मध्ये तेहरान येथे झालेल्या निरक्षरता निर्मूलनावर जागतिक शिक्षण मंत्र्यांच्या परिषदेत आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवसाची कल्पना जन्माला आली होती हे तुम्हाला माहिती आहे का? 2015 मध्ये संयुक्त राष्ट्रांच्या शाश्वत विकास ध्येय कार्यक्रमाचा भाग म्हणून हा दिवस देखील स्वीकारला गेला. साक्षरतेचा मुद्दा संयुक्त राष्ट्रांच्या शाश्वत विकास ध्येय आणि संयुक्त राष्ट्र संघाच्या शाश्वत विकासासाठी 2030 च्या अजेंड्याचा मुख्य घटक आहे.

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिनाचे महत्त्व (Importance)

युनेस्को जगभरात साक्षरता सुधारण्यासाठी केंद्रस्थानी आहे आणि म्हणूनच सरकार, धर्मादाय संस्था, स्थानिक समुदाय आणि जगभरातील क्षेत्रातील तज्ञांच्या भागीदारीत आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिनाला प्रोत्साहन देते. विविध विषयांचा अवलंब करून दरवर्षी बदलत्या जगात साक्षरतेकडे सर्व स्वरूपांमध्ये लक्ष वेधायचे आहे. यात शंका नाही की साक्षरतेशिवाय आपण जगात बदल करू शकत नाही आणि आपल्या जीवनात सुधारणा करू शकत नाही.

युनेस्कोच्या मते “साक्षरता हा सर्वोत्तम उपाय आहे” जो शिक्षणाच्या सर्वांच्या हक्काची गुरुकिल्ली आहे. तसेच, आपल्या सर्वांना माहित आहे की युनेस्कोच्या शाश्वत विकासाची उद्दिष्टे जगभरातील गरिबी आणि असमानता दूर करण्यासाठी प्रयत्नशील आहेत आणि साक्षरता दर सुधारणे हा एक अविभाज्य घटक आहे. युनेस्कोने आंतरराष्ट्रीय साक्षरता पुरस्कारांचीही घोषणा केली; 2018 साठी “साक्षरता आणि कौशल्य विकास” थीमवर उत्कृष्टता आणि नाविन्यपूर्ण सबमिशन ओळखणारी ही प्रतिष्ठित बक्षिसे आहेत. यासह, या दिवसाचे महत्त्व वाढवले ​​जाईल आणि साक्षरता आणि प्रौढ शिक्षणाची जागरूकता आणि प्रासंगिकता वाढवेल.

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस का साजरा केला जातो?

हा दिवस साक्षरतेकडे मानवी लक्ष वाढवण्यासाठी आणि सामाजिक आणि मानवी विकासासाठी त्यांचे अधिकार जाणून घेण्यासाठी साजरा केला जातो. जिवंत राहण्यासाठी आणि जेवढे यश मिळवायचे आहे तेवढेच साक्षरता देखील महत्त्वाचे आहे. दारिद्र्य निर्मूलन, बालमृत्यू कमी करणे, लोकसंख्या वाढ नियंत्रित करणे, लैंगिक समानता प्राप्त करणे इत्यादींसाठी हे एक आवश्यक साधन आहे. साक्षरतेमध्ये कौटुंबिक दर्जा उंचावण्याची क्षमता आहे असे योग्यरित्या सांगितले जाते. म्हणून, हा दिवस लोकांना निरंतर शिक्षण मिळवण्यासाठी आणि कुटुंब, समाज आणि देशासाठी त्यांची जबाबदारी समजून घेण्यासाठी प्रोत्साहित करण्यासाठी साजरा केला जातो.

युनेस्को जागतिक साक्षरता सुधारण्यासाठी आणि सरकार, समुदाय इत्यादींसह आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिनाला प्रोत्साहन देण्यासाठी थीम आणि अनेक कार्यक्रमांद्वारे अग्रगण्य भूमिका बजावत आहे, हे बदलत्या जगाच्या संदर्भात साक्षरता आणि कौशल्य विकासाची भूमिका अधोरेखित करण्याचे उद्दीष्ट आहे.

• जागतिक साक्षरता दिवस मराठी निबंध १००० ओळी

FAQ

Q: आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस कधी साजरा केला जातो?
Ans: 8 सप्टेंबर

Q: आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिनाची सुरुवात कधी झाली?
Ans: 1967 मध्ये.

Q: आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिन व भारतामध्ये कसा साजरा केला जातो?
Ans: शिक्षणाविषयी जनजागृती करून.

Q: आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस 2020 ची थीम काय आहे?
Ans: Covid-19 संकटांमध्ये साक्षरता शिकवणे.

Q: आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस 2021 ची थीम काय आहे?
Ans:

Final Word:-
“आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस” (International Literacy Day Information In Marathi) हा आर्टिकल तुम्हाला कसा वाटला आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा आवडल्यास आपल्या फ्रेंड आणि फॅमिली मध्ये शेअर करायला विसरू नका.

आंतरराष्ट्रीय साक्षरता दिवस (International Literacy Day Information In Marathi)