लाइम रोग काय आहे?

लाइम रोग (Lyme disease) हा एक जिवाणू संसर्ग आहे जो बोरेलिया बर्गडोर्फेरी (Borrelia burgdorferi) या जिवाणूमुळे होतो. हे संक्रमित काळ्या पायांच्या टिक्सच्या चाव्याव्दारे मानवांमध्ये पसरते.

लाइम रोगाचे सर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे erythema migrans (EM) नावाचा पुरळ, जो टिक चाव्याच्या ठिकाणी 3 ते 30 दिवसांच्या आत दिसून येतो.

लाइम रोगाच्या इतर लक्षणांमध्ये ताप, डोकेदुखी, थकवा, स्नायू दुखणे आणि सांधेदुखी यांचा समावेश असू शकतो. उपचार न केल्यास, लाइम रोग सांधे, हृदय आणि मज्जासंस्थेमध्ये पसरू शकतो.

लाइम रोगाची लक्षणे संक्रमणाच्या टप्प्यावर अवलंबून बदलू शकतात. लाइम रोगाचे तीन टप्पे आहेत:

लवकर स्थानिक रोग: हा टप्पा टिक चावल्यानंतर 30 दिवसांच्या आत येतो. सर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे EM पुरळ. इतर लक्षणांमध्ये ताप, डोकेदुखी, थकवा, स्नायू दुखणे आणि सांधेदुखी यांचा समावेश असू शकतो.

लवकर पसरलेला रोग: हा टप्पा टिक चावल्यानंतर 30 दिवस ते 3 महिन्यांनंतर येतो. लक्षणांमध्ये एकाधिक EM पुरळ, चेहर्याचा पक्षाघात (चेहऱ्याचा पक्षाघात), हृदय समस्या आणि संधिवात यांचा समावेश असू शकतो.

लेट-स्टेज रोग: हा टप्पा टिक चावल्यानंतर 3 महिन्यांपेक्षा जास्त काळ येतो. लक्षणांमध्ये जुनाट संधिवात, वेदना आणि हात आणि पाय सुन्न होणे आणि संज्ञानात्मक समस्या असू शकतात.

लाइम रोगाचे निदान लक्षणे, शारीरिक तपासणी आणि प्रयोगशाळा चाचण्यांच्या आधारे केले जाते. लाइम रोगासाठी सर्वात सामान्य प्रयोगशाळा चाचणी म्हणजे एलिसा चाचणी. तथापि, एलिसा चाचणी कधीकधी चुकीचे-सकारात्मक परिणाम देऊ शकते. जर एलिसा चाचणी पॉझिटिव्ह असेल, तर ती सहसा पाश्चात्य ब्लॉट चाचणीद्वारे पाठविली जाते. वेस्टर्न ब्लॉट चाचणी ही ELISA चाचणीपेक्षा अधिक विशिष्ट आहे आणि खोटे-सकारात्मक परिणाम देण्याची शक्यता कमी आहे.

लाइम रोगाचा उपचार प्रतिजैविकांनी केला जाऊ शकतो. लाइम रोगावर उपचार करण्यासाठी वापरले जाणारे सर्वात सामान्य प्रतिजैविक म्हणजे डॉक्सीसाइक्लिन, अमोक्सिसिलिन आणि सेफ्युरोक्सिम. उपचार सामान्यतः 10 ते 21 दिवस दिले जातात.

बहुतेक लोक ज्यांना लाइम रोग होतो आणि ते लवकर उपचार घेतात. उपचाराने लाइम रोग बरा होऊ शकतो परंतु तरीही तुम्हाला काही दीर्घकालीन परिणाम होऊ शकतात. उपचार न केलेला लाइम रोग इतर गंभीर समस्यांना कारणीभूत ठरू शकतो परंतु तो क्वचितच घातक असतो.

लाइम रोग टाळण्यासाठी काही टिप:

• ज्या ठिकाणी टिक सामान्य असतात ते टाळा.
• तुम्ही टिक-संक्रमित भागात असता तेव्हा लांब बाही आणि पॅंट घाला.
• डीईईटी असलेले कीटकनाशक वापरा.
• टिक-संक्रमित भागात राहिल्यानंतर टिक्स तपासा.
• टिक्स आढळल्यास ते त्वरित काढा.
• तुम्हाला लाइम रोग आहे असे वाटत असल्यास, लगेच डॉक्टरांना भेटणे महत्वाचे आहे.
• चांगल्या परिणामासाठी लवकर निदान आणि उपचार महत्वाचे आहेत.