Tirupati Balaji Temple Information in Marathi: आजच्या आर्टिकलमध्ये आपण ‘तिरुपती बालाजी मंदिर’ विषयी माहिती जाणून घेणार आहोत. तिरुपती बालाजी मंदिर हे भारतातील एक प्राचीन मंदिर आहे दर दिवशी या मंदिराला लाखो लोक भेट देतात. चला तर जाणून घेऊया अशा ऐतिहासिक आणि रहस्यमय मंदिरा विषयी थोडीशी माहिती.
दक्षिण भारत आणि आकर्षक मंदिरांनी संपन्न आहे तसेच या मंदिरांचा आकार त्यांची रचना अशी आहे की येथे प्रवेश करतांना एक अनोखी अनुभूती येते.
तिरुपती बालाजी मंदिर माहिती | Tirupati Balaji Temple Information in Marathi
Tirupati Balaji Temple Information in Marathi: या अनोख्या मंदिरांपैकी एक आहे तिरुपती बालाजी मंदिर जे केवळ भारतातच नाही तर जगातील अनेक देशांमध्ये प्रसिद्ध आहे. भारतीय स्थापत्य कला आणि हस्तकलेचा हा एक उत्कृष्ट अवतरण आहे. आंध्र प्रदेशातील ‘चित्तूर’ जिल्ह्यात असलेले तिरुपती बालाजी मंदिर हे भारतातील प्रमुख तीर्थ क्षेत्रापैकी एक आहे.
या मंदिराचे खरे नाव ‘श्री व्यंकटेश्वर मंदिर’ आहे कारण तेथे भगवान व्यंकटेश्वर हे विराजमान झालेले आहेत, जे स्वतः भगवान विष्णूचे अवतार आहेत.
हे प्राचीन मंदिर तिरुपती पर्वताच्या सातव्या शिखरावर वसलेले आहे. ज्याला व्यंकटचल म्हणून ओळखले जाते. वेंकट टेकडीच्या मालकीमुळे भगवान विष्णूंना भगवान वेंकटेश्वर म्हटले जाते.
तिरुपती बालाजी या मंदिराची कलाकुसर अप्रतिम आहे, तसेच या मंदिराविषयी काही आश्चर्यकारक तथ्ये आणि रहस्य आहेत.
भगवान तिरुपती बालाजीची प्रतिमा – Tirupati Balaji Photo
जेव्हा आपण मंदिराच्या गर्भगृहात प्रवेश करतो तेव्हा तुम्हाला असे वाटेल की भगवान श्री व्यंकटेश्वरची मूर्ती गर्भगृहाच्या मध्यभागी वसलेले आहे. तुम्ही तिथे नतमस्तक होउन भगवंताचे ध्यान करा. परंतु गर्भातून बाहेर पडताच आश्चर्यचकित व्हाल कारण बाहेर आल्यावर उजव्या बाजूला देवीची मूर्ती बसलेली असल्याचे दिसून येते. विशेष म्हणजे ही मूर्ती अशा प्रकारे बनविण्यात आले आहे की, मंदिरात येणाऱ्या प्रत्येक भाविकाचा अनुभव तसाच राहतो. आता हा केवळ आभास आहे की काही प्रताप आहे, आजतागायत हे कोणाला सापडले नाही.
भगवान वेंकटेश्वर स्त्री आणि पुरुष दोघांचे ही वस्त्र परिधान करतात.
असे मानले जाते की देवाच्या या रूपात देवी लक्ष्मी देखील आहे या कारणास्तव स्त्री आणि पुरुष दोघांसाठी कपडे घालण्याची परंपरा आहे.
बालाजीच्या मूर्तीला घाम फुटला
मंदिरात बालाजीची अतिशय आकर्षक मूर्ती आहे. ही मूर्ती एका खास दगडा पासून बनवलेले आहे पण तो इतका जिवंत आहे की जणू देवच बसलेला आहे. बालाजीच्या मूर्तीवर घामाचे थेंब दिसत असल्याचे दिसून आलेले आहे, त्यामुळे मंदिरातील तापमान कमी ठेवले जाते.
बालाजीचे अनोखे गाव – Balaji Village
व्यंकटेश्वर स्वामी मंदिरापासून ते वीस किलोमीटर अंतरावर एक गाव आहे. जिथे गावकर्यां शिवाय बाहेरील कोणालाही प्रवेश मिळू शकत नाही येथील लोक अतिशय शिस्तप्रिय असे नियमाचे पालन करून जीवन जगतात. मंदिरात अर्पण केलेली फुले, फळे, दही-दूध-लोणी आदी पदार्थ याच गावातून येतात.
गुरुवारी बालाजीच्या मूर्तीला चंदनाची पेस्ट लावतात
दर गुरुवारी चंदनाची पेस्ट लावल्यानंतर एक अद्भुत रहस्य समोर येते. भगवान बालाजींचा शृंगार काढून अंघोळीनंतर चंदनाची पेस्ट लावली जाते आणि हा लेप काढल्यावर बालाजी चा हृदयात माता लक्ष्मीची आकृती दिसते.
मंदिरातील दिवा कधीच विझत नाही
श्री व्यंकटेश्वर स्वामी मंदिरात एक दिवा नेहमी जळत असतो. आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे या दिव्यात कधीही तेल किंवा तूप टाकले जात नाही. हा दिवा सर्वात प्रथम कोणी आणि केव्हा लावला हे देखील माहिती नाही.
पाचाई कपूर
भगवान व्यंकटेश्वर पाचाई कपूर लावला जातो. या कपूरबद्दल असे म्हटले जाते की कोणत्याही दगडावर हा कपूर लावल्यास काही वेळातच दगडाला तडे जातात पण या पाचाई कपूरचा भगवान बालाजीच्या मूर्तीवर असा कोणताही प्रभाव पडत नाही.
भगवान बालाजीची केशरचना खरी आहे?
असे म्हटले जाते कि भगवान बालाजीचे केस खरे आहे. जे कधीही गुंफत नाहीत आणि नेहमीच कोमल वाटतात एखाद्याला आश्चर्य वाटेल की हे पुतळ्या वरील केस वास्तविक कसे असू शकतात.
मंदिरात ठेवलेली अप्रतिम काठी
असे म्हटले जाते की मंदिराच्या उजव्या बाजूला एक काठी ठेवली आहे. हि ती काठी आहे ज्याने बालाजीला लहानपणी मारहाण केली होती. कल्पना करा की ही ती काठी आहे जिने देवाला स्पर्श केला. मारहाणीमुळे लॉर्डसला या काठीने दुखापत झाली या दुखापतीवर चंदनाची पेस्ट लावायची या कारणास्तव चंदनाची पेस्ट त्यांच्याकडे थडग्यावर लावली जाते.
पुतळ्यातून लाटांचा आवाज येतो
भगवान व्यंकटेश्वरची मूर्ती कानाने ऐकले तर समुद्राच्या लाटांचा आवाज येतो देवाची मूर्ती नेहमीच ओलसर असते असे ही म्हटले जाते.
भगवान बालाजीची कथा – Story Of Balaji In Marathi
प्राचीन कथेनुसार एकदा महर्षी भृगू वैकुंठात आले आणि येताच विश्रांतीच्या शय्येवर योग निद्रा घेत असताना त्यांनी भगवान विष्णूच्या छातीवर लाथ मारली. भगवान विष्णूंनी ताबडतोब भृगू ऋषीचे पाय धरले आणि विचारू लागले की ऋषींचा पाय दुखत आहे का? पण भृगू ऋषीचे हे वागणे देवी लक्ष्मीला आवडले नाही आणि त्या भगवान विष्णू वर रागावल्या. भृगू ऋषींना शिक्षा केली नाही यावरून नाराज झाली आणि त्या वैकुंठ सोडून निघून गेल्या.
जेव्हा भगवान विष्णु देवी लक्ष्मीचा शोध घेण्यास सुरुवात केली. तेव्हा भगवान विष्णूंना कळले की देवी लक्ष्मीने पृथ्वीवर ‘पद्मा’ नावाच्या मुलीच्या रुपात जन्म घेतलेला आहे. तेव्हा भगवान विष्णूने ही आपले रूप बदलले आणि पद्मावती गाठली. परमेश्वराने पद्मावतला लग्नाचा प्रस्ताव ठेवला, तो देवीने स्वीकार केला.
असे म्हणतात की या लग्नासाठी खूप खर्च येणार होता, आता हा पैसा कुठून आणायचा मग विष्णूने या समस्येवर तोडगा काढण्यासाठी भगवान शिव आणि ब्राह्मणांना साक्षीदार म्हणून कुबेराकडून खूप कर्ज घेतले. या तरुणांमुळे भगवान विष्णूचे वेंकटेश रूप आणि देवी लक्ष्मीचा भाग असलेल्या पद्मावती यांचा विवाह झाला जो एक अद्भुत विवाह होता.
लग्नानंतर भगवान तिरुमालाच्या डोंगरावर राहू लागले. कुबेराकडून कर्ज घेताना कलियुगाच्या अखेरीस ते त्यांचे सर्व कर्ज फेडून देईल असे वचन परमेश्वराने त्यांना दिले होते.
भगवंताच्या ऋणात बुडून जाणाऱ्या या श्रद्धेमुळे भगवंत ऋणमुक्त व्हावेत म्हणून भक्त मोठ्या प्रमाणात धन आणि संपत्ती अर्पण करतात.
तिरुपती बालाजी मंदिरात केसांचे दान
भगवंताच्या दर्शनापूर्वी भाविक आपल्या प्रार्थना आणि श्रद्धेनुसार येथे येतात आणि आपले केस परमेश्वराला भेट म्हणून देतात ज्याला आपण ‘मोक्कू’ म्हणतो.
मंदिर व्यवस्थापनाने लोकांना त्यांचे केस दान करण्यास मदत करण्यासाठी मोठ्या सुविधा निर्माण केलेले आहेत. दररोज लाखो टन केस गोळा केले जातात आणि मंदिराच्या संस्थेकडे या केसांचा लिलाव करून विकली जातात.
तिरुपती बालाजी मंदिराचा वैभव
तिरुपती बालाजी मंदिराला ‘भूलोक वैकुंठ’ असे म्हणतात, म्हणजेच पृथ्वीवरील विष्णूचे निवासस्थान अशाप्रकारे कलियुगात भगवान विष्णु स्वतःला या मंदिरात आपल्या भक्तांना मोक्षासाठी मार्गदर्शन करण्यासाठी प्रकट झालेले आहेत.
दररोज देवाची मूर्ती फुलांनी, सुंदर वस्त्रांनी आणि दागिन्यांनी सजवली जाते, याशिवाय मंदिरा सोन्याच्या दागिन्यांचा मोठा साठा आहे याचा ऊपयोग देवाला सजवण्यासाठी केला जातो.
आर्किटेक्चर
मंदिरात ज्या ठिकाणी भगवान श्री व्यंकटेश्वराची स्वयंप्रकाशित (स्वयंबु) मूर्ती आहे त्या ठिकाणाला आनंद निलयम म्हणतात. आनंद निलयममध्ये भोग श्रीनिवासाची सुंदर मूर्तीही आहे. सकाळी ‘सुप्रभातसेवे’च्या वेळी ही मूर्ती काढून मुख्य देवतेच्या चरणी ठेवली जाते.
भगवान व्यंकटेश्वर गर्भगृहात पूर्वाभिमुख उभे आहेत. या मंदिरात वैखनासा आगमाची पूजा करण्याची परंपरा आहे. हे मंदिर 8 विष्णू स्वयंभू क्षेत्रांपैकी एक आहे आणि वेंकटेश्वराने पृथ्वीवर बांधलेल्या मंदिरांपैकी शेवटचे मानले जाते.
तिरुपती बालाजी मंदिराचे बांधकाम 300 AD मध्ये सुरू झाले, अनेक सम्राट आणि राजांनी वेळोवेळी त्याच्या विकासासाठी नियमित योगदान दिले. 18 व्या शतकाच्या मध्यात, मराठा सेनापती राघोजी भोंसले यांनी मंदिराच्या व्यवस्थापनासाठी कायमस्वरूपी व्यवस्थापनाची संकल्पना मांडली.
हा ठराव आणि योजना तिरुमला तिरुपती देवस्थानम (TTD) आहे जी TTD कायद्याद्वारे 1933 मध्ये विकसित केली गेली होती. आज, TTD त्यांच्या सक्षम व्यवस्थापनाखाली अनेक मंदिरे आणि त्यांची उपतीर्थे व्यवस्थापित आणि देखरेख करतात.
तिरुपती बालाजी मंदिराच्या सुविधा
तिरुपती बालाजीचे मंदिर व्यवस्थापनाने भक्तांना त्यांच्या मंदिराच्या भेटीदरम्यान परमेश्वराचे दर्शन घेता यावे यासाठी विस्तृत आणि प्रशस्त सुविधा निर्माण केलेले आहेत तिरुमला पर्वतरांग व द्वितीय नैसर्गिक सौंदर्याने संपन्न आहेत.
हे डोंगर हिरवाईने नटलेले आहेत हे दृश्य येथे येणाऱ्या भाविकांसाठी प्रेरणादायी आणि आनंदाने भरलेले आहे. मंदिरातील विविध सुविधांमध्ये निवास केसांचे दान येथे परमेश्वराचे दर्शन घेण्यासाठी येणाऱ्या भाविकांना आरामदायी व त्रास मुक्त सुविधा देणारे एक विशाल रांग संकुल आणि तेथे सर्वत्र मोफत भोजन सुविधा यांचा समावेश होतो.
तिरुपती बालाजी मंदिरात कसे जायचे
तिरुपती बालाजी मंदिर आंध्र प्रदेशातील चित्तूर जिल्ह्यात आहे. आज तिरुपती हे एक अत्यंत विकसित शहर आहे आणि ते भारतातील प्रमुख शहराशी बस आणि ट्रेनने जोडलेले आहेत. चेन्नई आणि हैदराबाद येथून शहरात जाण्यासाठी खूप चांगले रस्ते बांधण्यात आलेले आहे. तिरुपती पासून तिरूमला टेकडीकडे जाणारा संपूर्ण मार्ग बस आणि कार मधून प्रवास करणाऱ्या आणि पादचाऱ्यांसाठी मोकळा करण्यात आलेला आहे.
पुणे ते तिरुपती बालाजी मंदिर यामध्ये किती अंतर आहे?
600 KM / 372.8 miles
तिरुपती बालाजी मंदिराचा पत्ता काय आहे?
S. Mada St, Tirumala, Tirupati, Andhra Pradesh 517504
तिरुपती बालाजी मंदिराला किती पायऱ्या आहेत?
तिरुपती बालाजी मंदिर आला एकूण 3550 पायऱ्या आहेत.
तिरुपती बालाजी मंदिर विमानाचे तिकीट किती आहे?
3500 पासून बुकिंग सुरू आहे.
Tirupati Balaji Temple Jubilee Hills?
तिरूमला पर्वतरांगेच्या पर्वतातील एक भाग जुबली हिल्स म्हणून ओळखला जातो.
तिरुपति बालाजीचे मंदिर कोठे आहे?
आंध्र प्रदेशातील चित्तूर जिल्ह्यामध्ये भगवान तिरुपती बालाजीचे मंदिर आहे.
Tirupati Balaji Temple Yearly Income?
N/A
तिरुपती बालाजी मंदिर ते तिरुपती विमानतळ अंतर किती आहे?
88 KM / 52 miles
तिरुपती बालाजी मंदिरासाठी रूम बुकिंग कशी करावी?
तुम्ही कोणत्याही ऑनलाईन वेबसाईट वर जाऊन तिरुपती बालाजी मंदिराच्या आसपासची रूम बुकिंग करू शकता.
Final Word:-
तिरुपती बालाजी मंदिर माहिती – Tirupati Balaji Temple Information in Marathi हा आर्टिकल तुम्हाला कसा वाटला आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा आवडल्यास आपल्या फ्रेंड आणि फॅमिली मध्ये शेअर करायला विसरू नका.
