पीएचडी म्हणजे काय? PhD Full Form in Marathi: पीएचडी या शब्दाचा अर्थ डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी आहे. ही डॉक्टरेट पदवी आहे जी तीन वर्षे पूर्ण केल्यानंतर मिळवता येते. तथापि, उमेदवार सुमारे 5 ते 6 वर्षांच्या कालावधीत अभ्यासक्रम पूर्ण करू शकतात. PhD चे पूर्ण रूप म्हणजे डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी. काही देशांमध्ये याला Ph.D, D.Phil किंवा DPhil असेही म्हणतात.
पीएचडी म्हणजे काय? | PhD Full Form in Marathi
पूर्वीचे उमेदवार अंतर मोडद्वारे पीएचडी पूर्ण फॉर्म असलेला अभ्यासक्रम पूर्ण करू शकत होते. तथापि, 2017 मध्ये यूजीसीने जारी केलेल्या परिपत्रकात असे म्हटले आहे की दूरस्थ शिक्षणाद्वारे प्राप्त केलेली पीएचडी पदवी यापुढे मान्यताप्राप्त राहणार नाही.
- PhD Full Form in Marathi: डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी
- PhD Full Form in English: Doctor of Philosophy
काही लोकप्रिय पीएचडी अभ्यासक्रम
जरी पूर्ण फॉर्म पीएचडी असलेल्या पदवीद्वारे ऑफर केलेले बहुतेक अभ्यासक्रम उत्कृष्ट रोजगाराच्या संधी प्रदान करण्यासाठी ओळखले जातात, तथापि, आपण प्रवेशयोग्य अभ्यासक्रम निवडल्यास नोकरी मिळण्याची शक्यता आणखी वाढते. तुम्हाला चांगली नोकरी शोधण्यात मदत करू शकणार्‍या काही स्पेशलायझेशन्स म्हणजे मानविकीमध्ये पीएचडी, कला विषयात पीएचडी, इंग्रजीमध्ये पीएचडी, अर्थशास्त्रात पीएचडी, प्राणीशास्त्रात पीएचडी, रसायनशास्त्रातील पीएचडी इ.
पीएचडी अभ्यासक्रम पूर्ण करण्यासाठी आवश्यक कौशल्ये
पीएचडीचा पूर्ण अर्थ असलेल्या अभ्यासक्रमासाठी इच्छुक असलेल्या उमेदवाराकडे क्षेत्रात यश मिळविण्यासाठी काही अद्वितीय कौशल्ये असणे आवश्यक आहे. यातील काही गुण म्हणजे जिज्ञासा, उत्तम संशोधन क्षमता, समर्पण, मेहनती स्वभाव आणि उत्कृष्ट लेखन क्षमता. काही गुण जन्मजात असले तरी, इतर कोर्सद्वारे मिळू शकतात. गुणांचे योग्य संगोपन केल्याने उमेदवारांना त्यांच्या जीवनात यशस्वी होण्यास मदत होते.
पीएचडी अभ्यासक्रम करू इच्छिणाऱ्या उमेदवारांचे पात्रता निकष
पीएचडी कोर्स करू इच्छिणाऱ्या उमेदवारांनी यशस्वी होण्यासाठी पात्रता निकष पूर्ण केले पाहिजेत. पुढील विभाग अभ्यासक्रम पूर्ण करू इच्छिणाऱ्या उमेदवारांच्या पात्रतेबद्दल कल्पना देईल:
1. उमेदवाराकडे त्याच अभ्यासक्रमात किंवा क्षेत्रात पदव्युत्तर पदवी असणे आवश्यक आहे.
2. पीएचडी करण्यासाठी उमेदवाराने एमफिल पूर्ण केले पाहिजे अशी काही महाविद्यालयांची इच्छा असते.
3. या व्यतिरिक्त, काही महाविद्यालयांचे वेगळे निकष असू शकतात.
4. कॉलेजमध्ये शिकण्यासाठी उमेदवारांना या गोष्टी पूर्ण कराव्या लागतात.
पीएचडी कोर्स दरम्यान काय आणि काय करू नये
जर उमेदवारांना पीएचडी पूर्ण फॉर्म असलेला कोर्स करायचा असेल, तर त्यांना त्यांच्या कॉलेजच्या दिवसांमध्ये काही काय आणि काय करू नयेत याचे पालन करावे लागेल. हे आहेत
1. अज्ञात लोकांशी संपर्क टाळा.
2. वर्गांना नियमित उपस्थित रहा.
3. शिक्षकांचे लक्षपूर्वक ऐका.
4. कोणतेही उपकरण वापरण्यापूर्वी सूचना नीट वाचा.
पीएचडी डॉक्टर ऑफ फिलॉसॉफी
डॉक्टरेट पदवी प्राप्त करणारा डॉ. त्याच्या/तिच्या नावासमोर शीर्षक आणि डॉक्टर म्हणून संदर्भित. तांत्रिकदृष्ट्या, डॉक्टर पदवी मिळविलेल्या कोणालाही लागू होते. ही एक किंवा अधिक पर्यवेक्षकांद्वारे समर्थित स्वतंत्र, स्वयं-निर्देशित संशोधन पदवी आहे.
पीएचडी ही अतिशय प्रतिष्ठित आणि कोणत्याही विद्यापीठाने प्रदान केलेल्या सर्वोच्च कमावलेल्या शैक्षणिक पदवींपैकी एक आहे. बहुतेक पीएचडी पदवीसाठी अभ्यासक्रम पूर्ण करणे, सर्वसमावेशक परीक्षा आणि शोध प्रबंध आवश्यक असतो. हा एक पोस्ट ग्रॅज्युएशन प्रोग्राम आहे आणि त्यासाठी अनेक वर्षे संशोधन करावे लागते आणि एखाद्याला पीएचडी पदवी प्रदान करण्यासाठी त्याचे किंवा तिचे कार्य प्रकाशित करावे लागते. तुमच्या मूळ संशोधन कार्यासाठी किमान ३ वर्षे पर्यवेक्षण करावे लागते. पुढच्या पिढीतील आघाडीच्या शास्त्रज्ञ आणि संशोधकांना तयार करणे हा पीएचडी पदवीचा प्राथमिक उद्देश आहे.
पीएचडी इतिहास
मध्ययुगीन युरोपच्या विद्यापीठांमध्ये, चार विद्याशाखांमध्ये अभ्यास आयोजित केला गेला: कला मूलभूत विद्याशाखा आणि तीन उच्च विद्याशाखा: धर्मशास्त्र, औषध आणि कायदा. या सर्व विद्याशाखांना बॅचलर पदवी म्हणून इंटरमिजिएट पदवी दिली गेली आणि अंतिम पदवीसाठी, मास्टर आणि डॉक्टर या संज्ञा वापरल्या गेल्या.
ही पीएचडी पदवीसाठी विषयांची यादी आहे.
- अभियांत्रिकी
- बायोकेमिस्ट्री
- जैवतंत्रज्ञान
- रसायनशास्त्र
- हिशेब
- अर्थशास्त्र
- वित्त
- आरोग्य सेवा व्यवस्थापन
- संस्थात्मक वर्तन
- आकडेवारी
- भौतिकशास्त्र
- गणित
तुमच्या मनात असा प्रश्‍न येऊ शकतो की जर पीएचडी हा तत्त्वज्ञानाचा डॉक्टर म्हणून जवळपास सर्वच क्षेत्रात दिला जात असेल तर तो का वाढवला जातो. शैक्षणिक पदवीच्या संदर्भात, तत्त्वज्ञान केवळ तत्त्वज्ञानाच्या क्षेत्राचा संदर्भ घेत नाही किंवा पीएचडी धारकाने तत्त्वज्ञानाचा अभ्यास केला पाहिजे असे नाही, तर ते त्याच्या मूळ ग्रीक अर्थाचा संदर्भ देते जे “ज्ञानाचे प्रेम” आहे.
PhD करणे सोपे आहे की अवघड?
पीएचडी करणे सोपे नाही पण ते किती अवघड आहे ते तुम्ही निवडलेला विषय आणि तुमचा मार्गदर्शक कोण यावर अवलंबून आहे. ज्यांना संशोधनाची आवड आहे आणि ज्यांच्या संशोधनाचा फायदा त्यांनाच नाही तर समाजालाही आहे, त्यांनी डॉक्टरेट करावी. त्यामुळे माझ्या मते, पीएचडी अवघड असेल तर ते चांगले आहे आणि अशा प्रकारे ज्ञान मिळवा की काहीतरी विचारणाऱ्याला आश्चर्य वाटेल.
असो, पदवीचे महत्त्व कोणाच्या नोकरीच्या वेळी आणि लग्नाच्या वेळी उपयोगी पडते, ते नंतर आपले ज्ञान असते. मी अशा लोकांना देखील ओळखतो जे पदवीने कमी पण ज्ञानात जास्त आहेत. त्यामुळे खरोखर फक्त पदवी घ्यायची आहे ज्याला काही महत्त्व नाही त्यामुळे पीएचडी करणे अवघड नाही. पण जर ते गंभीर असेल तर ते खरोखर कठीण आहे.
PhD करण्याची तयारी
वेगवेगळ्या विद्यापीठांमध्ये ते वेगळे आहे. परंतु सर्वसाधारणपणे व्यवस्थापनासाठी हे असे काहीतरी असू शकते:
- प्रवेशासाठी लेखी परीक्षा आणि मुलाखत
- एक वर्षाचा अभ्यासक्रम ज्यामध्ये तुमच्या क्षेत्रातील संशोधन पद्धती आणि विषय आणि त्यांची परीक्षा समाविष्ट असू शकते
- शेवटी एक प्रमुख अभियोग्यता चाचणी आणि तोंडी चाचणी
- मग तुमचे संशोधन खरोखर सुरू होते
- यानंतर तुमच्या कामाशी संबंधित काही सेमिनार
- त्यानंतर संरक्षण पुरी समितीसमोर प्रस्ताव
- नंतर डेटा संकलन आणि विश्लेषण
- त्यानंतर तुमच्याकडे नामांकित जर्नल्समध्ये चांगली प्रकाशने असल्यास थीसिस लिहा आणि सबमिट करा
- मग परीक्षकांची नियुक्ती – अंतर्गत आणि बाह्य दोन्ही
- शेवटी थीसिस संरक्षण
- परीक्षकांच्या टिप्पण्यांच्या आधारे प्रबंध सुधारित करणे देखील आवश्यक असू शकते.
- या सगळ्याशिवाय प्रत्येक सेमिस्टरला नियमित प्रेझेंटेशन.
एकूणच, पीएचडीसाठी प्रवास करण्यासाठी चार ते आठ वर्षे लागतात, त्या दरम्यान तुम्हाला स्टायपेंडवर जगावे लागते.
Final Word:-
पीएचडी म्हणजे काय? PhD Full Form in Marathi हा आर्टिकल तुम्हाला कसा वाटला आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा आवडल्यास आपल्या फ्रेंड आणि फॅमिली मध्ये शेअर करायला विसरू नका.
1 thought on “पीएचडी म्हणजे काय? | PhD Full Form in Marathi”