Export Duty Meaning in Marathi : निर्यात शुल्क हा देशातून निर्यात केलेल्या वस्तूंवर आकारला जाणारा कर आहे. हा एक प्रकारचा अप्रत्यक्ष कर आहे, ज्याचा अर्थ असा आहे की तो वस्तू खरेदी करणार्‍याने भरला आहे, परंतु तो शेवटी विक्रेत्याने भरला आहे.
देशांतर्गत उद्योगांचे विदेशी स्पर्धेपासून संरक्षण करण्यासाठी सरकारकडून निर्यात शुल्क सामान्यत: लादले जाते. त्यांचा वापर महसूल वाढवण्यासाठी किंवा जागतिक बाजारपेठेतील वस्तूंच्या किंमतीवर प्रभाव टाकण्यासाठी देखील केला जाऊ शकतो.
निर्यात होणाऱ्या मालाचा प्रकार, गंतव्य देश आणि सरकारचे धोरण उद्दिष्ट यानुसार निर्यात शुल्काचा दर बदलू शकतो. काही प्रकरणांमध्ये, निर्यात शुल्क खूप जास्त असू शकते, ज्यामुळे विशिष्ट वस्तूंची निर्यात करणे आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर ठरते.
भारतात, पेट्रोलियम उत्पादने, खनिजे आणि कृषी उत्पादनांसह विविध वस्तूंवर निर्यात शुल्क आकारले जाते. निर्यात शुल्काचे दर माल आणि गंतव्य देशानुसार बदलतात. उदाहरणार्थ, पेट्रोलियम उत्पादनांवर सध्या 20% निर्यात शुल्क आहे, तर चहावरील निर्यात शुल्क 35% आहे.
निर्यात शुल्काचा अर्थव्यवस्थेवर महत्त्वपूर्ण परिणाम होऊ शकतो. ते एखाद्या देशाने मिळवलेले परकीय चलन कमी करू शकतात आणि ते देशांतर्गत निर्यातदारांना जागतिक बाजारपेठेत स्पर्धा करणे अधिक कठीण बनवू शकतात. तथापि, निर्यात शुल्काचा वापर देशांतर्गत उद्योगांचे संरक्षण करण्यासाठी आणि सरकारचा महसूल वाढवण्यासाठी देखील केला जाऊ शकतो.
सरकार निर्यात शुल्क का लादतात याची काही कारणे येथे आहेत:
देशांतर्गत उद्योगांना परकीय स्पर्धेपासून संरक्षण करण्यासाठी: निर्यात शुल्कामुळे परदेशी वस्तूंना देशात प्रवेश करणे अधिक महाग होऊ शकते, ज्यामुळे देशांतर्गत उद्योगांना स्पर्धेपासून संरक्षण मिळू शकते.
महसूल वाढवण्यासाठी: निर्यात शुल्क सरकारसाठी कमाईचे स्रोत असू शकते.
जागतिक बाजारपेठेतील वस्तूंच्या किमतीवर प्रभाव पाडण्यासाठी: निर्यात शुल्काचा वापर जागतिक बाजारात वस्तूंच्या किंमती वाढवण्यासाठी किंवा कमी करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. हे घरगुती ग्राहकांचे संरक्षण करण्यासाठी किंवा देशांतर्गत उत्पादकांना समर्थन देण्यासाठी केले जाऊ शकते.
संसाधनांचे जतन करण्यासाठी: निर्यात शुल्काचा वापर संसाधने निर्यात करणे अधिक महाग करून त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी केला जाऊ शकतो. यामुळे संसाधने कार्यक्षमतेने वापरली जात असल्याचे सुनिश्चित करण्यात मदत होऊ शकते.
निर्यात शुल्काचा अर्थव्यवस्थेवर सकारात्मक आणि नकारात्मक दोन्ही परिणाम होऊ शकतो. निर्यात शुल्क लादण्यापूर्वी त्यांच्या साधक आणि बाधकांचे वजन करणे महत्त्वाचे आहे.
