डीएनए म्हणजे काय? – DNA Full Form in Marathi

DNA Full Form in Marathi: आजच्या आर्टिकलमध्ये आपण DNA (डीएनए) विषयी माहिती जाणून घेणार आहोत. 

DNA Full Form in Marathi काय आहे?, DNA तुम्हाला माहिती आहे का?, डीएनए हे नाव तुम्ही कुठेतरी ऐकले असेल. हा शब्द बहुतेक चित्रपट आणि बातम्या मध्ये ऐकला जातो, या व्यक्तीची डीएनए चाचणी केली जाईल असे बहुतेक बातम्यांमध्ये सांगितले जाते हे, त्याच्या डीएनए चाचणीतून बाहेर आले आहे; तुम्ही हे असे अनेकदा शब्द ऐकले असतील पण तुम्हाला त्याबद्दल माहिती आहे का?

डीएनए म्हणजे काय, डीएनएचे पूर्ण स्वरूप काय आहे, त्याचे कार्य काय आहे, डीएनए ची चाचणी कशी केली जाते याबद्दल आपण सविस्तरपणे माहिती जाणून घेणार आहोत.

डीएनए म्हणजे काय? – DNA Full Form in Marathi

जर तुम्ही विज्ञान शाखेतून 11 आणि 12 केली असेल, तर तुम्हाला डीएनए बद्दल बरीच माहिती असेल. जर तुम्ही जीवशास्त्र या विषया मधून पदवीधर असाल तर तुम्हाला डीएनए चा फुल फॉर्म बद्दल बरीच माहिती असेल. सर्वप्रथम आम्ही तुम्हाला सांगत आहोत की डीएनए ही एक सजीवांमध्ये आढळणारी एक रचना आहे तसे पाहायला गेले तर डीएनए सर्व सजीवांमध्ये आढळणारी एक पेशीरचना आहे. डीएनए हे एका पिढीतून दुसर्‍या पिढीत मध्ये हस्तांतरित होत असतात चला तर जाणून घेऊया डीएनए विषयी थोडीशी रंजक माहिती.

जिवंत पेशी च्या गुणसूत्रांमध्ये आढळणाऱ्या फिलामेंट रेणूला डीएनए म्हणतात. डीएनए चा आकार वक्र शिर्डी सारखा असतो आणि प्रत्येक सजीवांमध्ये आढळतो. अनुवांशीक गुणधर्म डीएनए मध्ये असतात आणि प्रत्येक सजीव पेशीसाठी आवश्यक असतो.

जेम्स आणि फ्रान्सिस क्रीक या शास्त्रज्ञांनी 1953 मध्ये डीएनएचा शोध लावला आणि या शोधाबद्दल त्यांना 1962 मध्ये नोबेल पारितोषिकही देण्यात आला. डीएनए हा  सर्व सजीवांमध्ये आढळतो जसे की मानव, वनस्पती, जिवाणू, प्राणी जंतू इत्यादी.

लाल रक्त पेशी वगळता आपल्या शरीरातील जवळजवळ प्रत्येक पेशीमध्ये डीएनए आढळतो. प्रत्येक माणसाला त्याच्या पालकाकडून 23 जोड्या डीएनए मिळतात, प्रत्येक जोडी तून एक आई आणि एक वडिलांकडून म्हणजेच कोणत्याही माणसाचा डीएनए हा त्याच्या पालकांच्या डीएनएच्या मिश्रणाने बनलेला असतो. यामुळेच मुलांमध्ये आईवडिलांची उंची, त्वचेचा रंग, केसांचा रंग, डोळे इत्यादी अनेक वैशिष्ट्ये आढळतात. 

मानवी डीएनएमध्ये सुमारे तीन अब्ज बेस असतात आणि ते सर्व मानवांमध्ये 99.9% सामान्य आहेत. उर्वरित 0.01 टक्के सर्व मानवांना एकमेकांपासून वेगळे करता तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की चिंपाजी आणि मानवाच्या डीएनएमध्ये 98% साम्य आहे.

• D – Deoxyribo
• N – Nucleic
• A – Acid

आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे मानवी शरीरात असलेल्या डीएनए चे निराकारण केले तर ते इतके लांब असेल की ते सूर्यापासून 300 वेळा पृथ्वी वर पोहोचेल आणि मागे जाईल.

प्रत्येक पेशीमध्ये 0.09 मायक्रोमिटर जागा व्यापते. एक ग्रॅम डीएनए मध्ये 700 तेरा बाइट माहिती जतन केली जाऊ शकते आणि संपूर्ण जगाचा इंटरनेट डेटा 2 ग्रॅम डीएनएमध्ये संरक्षित केला जाऊ शकतो. डीएनए स्वतःची प्रत बनवणे बनवते जेणेकरून प्रत्येक नवीन पेशी प्रत्येक पेशी विभाजनाच्या वेळी येणे मिळू शकेल. आपल्या शरीरातून दररोज एक हजार ते दहा लाख डीएनए नष्ट होतात जगातील सर्वात प्रजातीची माहिती चमचाभर डीएनए मध्ये जतन केली जाऊ शकते. 

DNA TEST – डीएनए चाचणी म्हणजे काय आणि ती कशी केली जाते? 

तुम्ही चित्रपट आणि बातम्यांमध्ये बहुतेक डीएनए चाचणी केली असेल पण डीएनए चाचणी कशी आणि का केली जाते हे तुम्हाला माहिती आहे का? सध्या विज्ञाना सुमारे 1200 प्रकारच्या चाचण्या उपलब्ध आहेत. डीएनए एका पिढीकडून दुसऱ्या पिढीकडे हस्तांतरित केला जातो. प्रत्येक मनुष्याच्या जनुकांमध्ये 46 गुणसूत्र असतात, त्यापैकी 23 वडिलांचे आणि 23 आईचे असतात.

डीएनए अमर आहे. जर एखाद्या डीएनएमध्ये बदल आढळून आला तर त्याला उत्परिवर्तन म्हणतात कारण असे मानले जाते की ते काही रासायनिक दोष किंवा सूर्याच्या अल्ट्रावायलेट किरणांमुळे झाले असावे.

डीएनए मध्ये जनुकीय गुणधर्म यांची संपूर्ण माहिती असते. डीएनए ची चाचणीच्या मदतीने अनुवांशिक आजार यांचा शोध लावला जाऊ शकतो, आणि येणाऱ्या काळात तुम्हाला कोणता आजार होईल हे ठरवता येते. डोळ्यांचा रंग, केसांचा रंग इत्यादी देखील डीएनए वापरून निश्चित करता येतात.

लघवीचे नमुने, केस, गालाच्या आतील पेशी, रक्त आणि त्वचा इत्यादींच्या मदतीने मानवांमध्ये डीएनए चाचणी केली जाऊ शकते. या नमुन्याच्या संशोधन मान्यताप्राप्त प्रयोगशाळा याची चाचणी करतात आणि चाचणी अहवाल सामान्यतः 10 ते 20 दिवसात दिला जातो. या प्रयोगशाळेमध्ये डीएनए चाचणीसाठी 5000 ते 50000 रुपये आकारले जातात, तुम्ही कोणत्या प्रकारची डीएनए चाचणी करत आहात यावर अवलंबून आहे कारण सध्या विज्ञानात 1200 प्रकारच्या डीएनए चाचण्या उपलब्ध आहेत. 

DNA Test Meaning in Marathi

DNA Test Meaning in Marathi: डीऑक्सीरिबोन्यूक्लिक अॅसिड (डीएनए)

डीएनएचा शोध कोणी आणि केव्हा लावला?

जेम्स आणि फ्रान्सिस किक या शास्त्रज्ञांनी 1953 मध्ये डीएनएचा शोध लावला आणि या शोधाबद्दल त्यांना 1962 मध्ये नोबेल पारितोषिक देण्यात आला.

DNA Importance – डीएनएचे महत्व

वैद्यकीय क्षेत्रात डीएनएला खूप महत्त्व आहे. डीएनएचा शोध लागल्यानंतर त्याच्या वेगवेगळ्या पद्धतीने सराव झाला आणि अनेक नवीन गोष्टी समोर आल्या. सध्या वैद्यकीय क्षेत्राबरोबरच कृषी क्षेत्र, कायदेशीर तपास, फॉरेन्सिक तपास आदींमध्ये डीएनएचे महत्त्व आहे. अनेक गुन्ह्यांची उकल करण्यासाठी डीएनए अत्यंत उपयुक्त ठरत आहे.

डीएनएच्या चाचणीमुळे मुलांचे वडील कोण आहेत किंवा भाऊ, बहिण, मावशी इत्यादींची संबंधित व्यक्तीचे काय नाते आहे की नाही याची खात्री करता येते.

कृषी क्षेत्रात, उच्च प्रतिकारक शक्ती आणि चांगले प्रजनन असलेले जीव ओळखण्यासाठी डीएनए चाचणी देखील वापरली जाते. त्याचबरोबर डीएनए चाचणीच्या मदतीने वैद्यकीय क्षेत्रातील जनुकीय आजार ओळखून ते पुढील पिढीसाठी रोखण्याचा ही प्रयत्न केला जातो.

FAQ

प्रश्न: डीएनए म्हणजे काय?
उत्तर: डीऑक्सीरिबोन्यूक्लिक अॅसिड

प्रश्न: डीएनएचे ३ प्रकार काय आहेत?
उत्तर: डीएनएचे तीन प्रमुख प्रकार दुहेरी अडकलेले आहेत आणि पूरक आधार जोड्यांमधील परस्परसंवादाने जोडलेले आहेत. हे A-फॉर्म, B-फॉर्म आणि Z-फॉर्म DNA आहेत.

प्रश्न: A सेल मधील डीएनए म्हणजे काय?
उत्तर: डीऑक्सीरिबोन्यूक्लिक अॅसिड, सामान्यतः डीएनए म्हणून ओळखले जाते, हा एक जटिल रेणू आहे ज्यामध्ये जीव तयार करण्यासाठी आणि राखण्यासाठी आवश्यक असलेली सर्व माहिती असते. सर्व सजीवांच्या पेशींमध्ये डीएनए असतो. खरं तर, बहुपेशीय जीवातील जवळजवळ प्रत्येक पेशीमध्ये त्या जीवासाठी आवश्यक असलेला डीएनएचा संपूर्ण संच असतो.

प्रश्न: डीएनए काय करतो?
उत्तर: डीएनए काय करतो? डीएनएमध्ये जीवसृष्टीचा विकास, जगण्यासाठी आणि पुनरुत्पादनासाठी आवश्यक असलेल्या सूचना असतात. ही कार्ये पार पाडण्यासाठी, डीएनए अनुक्रम संदेशांमध्ये रूपांतरित करणे आवश्यक आहे ज्याचा उपयोग प्रथिने तयार करण्यासाठी केला जाऊ शकतो, जे जटिल रेणू आहेत जे आपल्या शरीरात बहुतेक कार्य करतात.

प्रश्न: सर्व मानवांचा डीएनए समान आहे का?
उत्तर: मानवी जीनोम बहुतेक सर्व लोकांमध्ये सारखाच असतो. परंतु जीनोममध्ये भिन्नता आहेत. ही अनुवांशिक भिन्नता प्रत्येक व्यक्तीच्या डीएनएच्या सुमारे 0.001 टक्के आहे आणि स्वरूप आणि आरोग्यामध्ये फरक करण्यास योगदान देते. जे लोक जवळून संबंधित आहेत त्यांच्याकडे अधिक समान डीएनए आहे.

प्रश्न: डीएनए हा कोड आहे का?
उत्तर: डीएनए कोड काय आहे? डीएनए कोड ही खरोखरच ‘जीवनाची भाषा आहे. ‘ त्यात सजीव वस्तू बनवण्याच्या सूचना आहेत. DNA कोड हा फक्त चार ‘अक्षरे’ आणि 64 तीन-अक्षरी ‘शब्द’ असलेल्या एका साध्या वर्णमालापासून बनलेला आहे ज्यामध्ये कोडोन म्हणतात.

• ICU Full Form in Marathi

Final Word:-
डीएनए म्हणजे काय? – DNA Full Form in Marathi हा आर्टिकल तुम्हाला कसा वाटला आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा आवडल्यास आपल्या फ्रेंड आणि फॅमिली मध्ये शेअर करायला विसरू नका.

डीएनए म्हणजे काय? – DNA Full Form in Marathi