MSME म्हणजे काय? – MSME Full Form in Marathi

MSME Full Form in Marathi: आजच्या आर्टिकल मध्ये आपण MSME म्हणजे काय याबद्दल  माहिती जाणून घेणार आहोत. MSME अर्थ काय होतो आणि याचे महत्व काय आहे या बद्दल आपण डिटेल्समध्ये माहिती जाणून घेत आहोत.

MSME म्हणजे काय? – MSME Full Form in Marathi

भारतात MSME देशाच्या GDP मध्ये जवळजवळ 8% उत्पादन  उत्पादनात सुमारे 45%  आणि देशाच्या निर्यातीत अंदाजे 40%  योगदान देतात. MSME देशाचा कणा असे संबोधले जाते.

भारत सरकारने 2006 च्या सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग विकास (MSME) कायद्याच्या करारानुसार MSME म्हणजेच सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग सुरू केली आहेत हे उपक्रम प्रामुख्याने वस्तू आणि वस्तूचे उत्पादन प्रक्रिया किंवा संरक्षणामध्ये गुंतलेले आहेत.

MSME हे भारतीय अर्थव्यवस्थेसाठी एक महत्त्वाचे क्षेत्र आहे आणि देशाच्या सामाजिक आर्थिक विकासात त्यांनी मोठे योगदान दिले आहे. हे केवळ रोजगाराच्या संधी निर्माण करत नाही तर देशाच्या मागासलेल्या आणि ग्रामीण भागाच्या विकासासाठी हाताशी धरून कार्य करते सरकारच्या वार्षिक अहवालानुसार (2018-2019) भारतात सुमारे 6,08,41,245 MSME आहेत.

सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग विकास सुधारणा विधेयक 2018 द्वारे MSME  ची त्यांच्या वार्षिक उलाढालीवर आधारित यांना उत्पादन किंवा सेवा प्रदान करणारे उपक्रम म्हणून वर्गीकृत करण्यासाठी पुन्हा परिभाषेत करण्याचा प्रस्ताव तयार करण्यात आला होता.

इंटरप्राईजेस प्रकार	2006 चा कायदा		2018 चे बिल
	उत्पादन सेवा	उत्पादन सेवा	सर्व उपक्रम
	वनस्पती आणि यंत्रसामग्री गुंतवणूक	उपकरणासाठी गुंतवणूक	वार्षिक उलाढाल
सूक्ष्म	25 लाख	10 लाख	5 कोटी
लहान	25 लाख ते 5 कोटी	10 लाख ते 2 कोटी	5 कोटी ते 75 कोटी
मध्यम	5 कोटी ते 10 कोटी	2 कोटी ते 5 कोटी	75 कोटी ते 250 कोटी

MSME ठळक मुद्दे

“आत्मनिर्भर भारत अभियान” की किंवा भारत सरकारच्या 2020 च्या किंवा आत्मनिर्भर भारत योजनेसाठी MSME साठी एक नवीन व्याख्या दिलेली आहे. 

MSME चे वैशिष्ट्ये

• MSME कामगार आणि कारागीर यांच्यातील कल्याणासाठी त्यांच्या कल्याणासाठी काम करतात ते त्यांना रोजगार देऊन कर्ज आणि इतर सेवा देऊन मदत करतात.
• MSME बँकांना क्रेडिट मर्यादा किंवा निधी साहित्य प्रदान करतात त्यांच्यासाठी विशेष प्रशिक्षण केंद्र सुरू करून ते उद्योगांच्या विकासाला तसेच उन्नती प्रोत्साहन देतात
• MSME विकासात्मक तंत्रज्ञानाच्या अपग्रीटिंगला पायाभूत सुविधा विकास आणि संपूर्ण क्षेत्राच्या आधुनिकीकरणाला समर्थन देतात.
• MSME देशांतर्गत तसेच निर्यात बाजारांत सुधारित प्रवेशासाठी वाजवी सहाय्य प्रदान करण्यासाठी ओळखले जातात.
• MSME आधुनिक चाचणी सुविधा आणि गुणवत्ता प्रमाणपत्र सेवा देखील देतात.
• अलीकडेच ट्रेनचे अनुसरण करून MSME आता उत्पादन विकास डिझाईन, इनोवेशन, हस्तक्षेप आणि पॅकेजिंग समर्थन देताना दिसत आहे. 

भारतीय अर्थव्यवस्थेत MSME ची भूमिका

MSME च्या स्थापनेपासून, एमएसएमई विभाग हे अत्यंत गतिमान भारतीय अर्थव्यवस्थेचे क्षेत्र असल्याचे सिद्ध झाले आहे. एमएसएमई देशांतर्गत तसेच आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेसाठी विविध उत्पादनांचे उत्पादन आणि निर्मिती करतात. त्यांनी खादी, गाव आणि कॉयर उद्योगांच्या वाढीला आणि विकासाला चालना देण्यासाठी मदत केली आहे. त्यांनी ग्रामीण भागाच्या संगोपनासाठी संबंधित मंत्रालये, राज्य सरकारे आणि भागधारकांसोबत सहकार्य केले आहे आणि काम केले आहे.

ग्रामीण भागात रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देण्यात एमएसएमईने महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. मोठ्या उद्योगांच्या तुलनेत कमी भांडवली खर्चात त्यांनी या भागांचे औद्योगिकीकरण होण्यास मदत केली आहे. मोठ्या क्षेत्रांसाठी पूरक एकक म्हणून काम करत, MSME क्षेत्राने त्याच्या सामाजिक-आर्थिक विकासात मोठे योगदान दिले आहे.

कमी गुंतवणुकीची आवश्यकता, कामकाजात लवचिकता, ठिकाणांद्वारे गतिशीलता, आयातीचा कमी दर आणि देशांतर्गत उत्पादनात उच्च योगदान यासारख्या विविध क्षेत्रांमध्ये MSMEs देशाच्या विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.

योग्य स्थानिक तंत्रज्ञान विकसित करण्याची क्षमता आणि क्षमता, देशांतर्गत आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठांमध्ये तीव्र स्पर्धा, तंत्रज्ञान-जाणकार उद्योग, संरक्षण सामग्री तयार करण्यासाठी योगदान आणि विशेष प्रशिक्षणाद्वारे ज्ञान, प्रशिक्षण आणि कौशल्य उन्नती प्रदान करून नवीन उद्योजक निर्माण करणे.

भारतीय अर्थव्यवस्थेसाठी MSME चे महत्त्व

जगभरात, एमएसएमईंना आर्थिक वाढीचे आणि न्याय्य विकासाला चालना देण्याचे साधन म्हणून स्वीकारले जाते. ते अर्थव्यवस्थेत सर्वाधिक वाढीचा दर निर्माण करण्यासाठी ओळखले जातात. MSMEs ने कमी गुंतवणूक, लवचिक ऑपरेशन्स आणि योग्य स्थानिक तंत्रज्ञान विकसित करण्याची क्षमता याद्वारे भारताला नवीन उंचीवर नेले आहे.

• एमएसएमई सुमारे 120 दशलक्ष लोकांना रोजगार देतात,
• शेतीनंतर दुसरे सर्वात मोठे रोजगार निर्माण करणारे क्षेत्र बनले आहे.
• संपूर्ण देशभरात अंदाजे 45 लाख युनिट्ससह, ते GDP च्या 6.11% उत्पादनातून आणि 24.63% GDP मध्ये सेवा क्रियाकलापांमधून योगदान देते.
• MSME मंत्रालयाने 2025 पर्यंत GDP मध्ये आपले योगदान 50% पर्यंत वाढवण्याचे लक्ष्य ठेवले आहे कारण भारत 5 ट्रिलियन डॉलरची अर्थव्यवस्था होण्यासाठी पुढे जात आहे.
• एकूण भारतीय निर्यातीत सुमारे 45% योगदान.

MSMEs रोजगाराच्या संधी उपलब्ध करून देऊन सर्वसमावेशक वाढीला प्रोत्साहन देतात, विशेषत: ग्रामीण भागातील समाजातील दुर्बल घटकांतील लोकांना.
टियर-2 आणि टियर-3 शहरांमधील एमएसएमई लोकांना बँकिंग सेवा आणि उत्पादने वापरण्याच्या संधी निर्माण करण्यात मदत करतात, जे अर्थव्यवस्थेसाठी एमएसएमईच्या योगदानाच्या अंतिम समावेशाप्रमाणे असू शकतात.

MSMEs नवोदित उद्योजकांना सर्जनशील उत्पादने तयार करण्यात मदत करण्यासाठी आणि त्याद्वारे व्यवसायात स्पर्धा वाढवून विकासाला चालना देण्यासाठी नवोन्मेषाला प्रोत्साहन देतात.

• ITI चे पूर्ण रूप काय आहे?

Final Word:-
MSME म्हणजे काय? – MSME Full Form in Marathi हा आर्टिकल तुम्हाला कसा वाटला आम्हाला कमेंट करून नक्की सांगा आवडल्यास आपल्या फ्रेंड आणि फॅमिली मध्ये शेअर करायला विसरू नका.

MSME म्हणजे काय? – MSME Full Form in Marathi