बलिप्रतिपदा 2022: Balipratipada Meaning in Marathi (Arth, History, Story, Significance) #balipratipada2022
Balipratipada 2022: आर्टिकल मध्ये आपण बलिप्रतिपदा म्हणजे काय याविषयी माहिती जाणून घेणार आहोत.
Balipratipada Meaning in Marathi
बलिप्रतिपदा म्हणजे काय?
Balipratipada Arth Marathi: बलिप्रतिपदेला राजा बळीची पूजा करण्याची परंपरा आहे. राजाबळीला भगवान विष्णू कडून अमर होण्याचे वरदान मिळाले आहे. त्यांची पूजा केल्याने जीवनात सुख समृद्धी येथे आणि प्रत्येक कार्य सिद्धीस जाते असे म्हटले जाते.
दिवाळीच्या दुसऱ्या दिवशी कार्तिक प्रतिपदेला बलिप्रतिपदा सण साजरा केला जातो. बलिप्रतिपदेला बलीची पूजा केली जाते असे म्हणतात जे गोवर्धन पूजेसोबत येते. हा उत्सव भगवान श्रीकृष्ण आणि गिरीराज यांना समर्पित आहे. बलिप्रतिपदेला राजा बळीची पूजा करण्याची परंपरा आहे. राजाबलीला भगवान विष्णू कडून अमर होण्याचे वरदान मिळाले आहे त्यांची पूजा केल्याने जीवनात सुख समृद्धी येते आणि प्रत्येक कार्य सिद्धीस जाते.
विशेषतः दक्षिण भारतामध्ये ओनमच्या वेळी राजा बलिची पूजा केली जाते. उत्तर भारतात कार्तिक प्रतिपदेच्या दिवशी राजा बलीची पूजा करण्याची परंपरा आहे. तर महाराष्ट्रात दिवाळी पाडव्याला भाऊबीजेच्या दिवशी बलिप्रतिपदा साजरी केली जाते.
Balipratipada: Story in Marathi
बलिप्रतिपदा मराठी कथा:
हा सण भगवान विष्णूचा अवतार असलेल्या वामनाचा राक्षस राजा बळीवर विजय आणि पृथ्वीवर त्याच्या आगमन निमित्त साजरा केला जातो. त्यामागे आख्यायिका देखील आहे, त्यानुसार एकदा भगवान विष्णूचा अवतार असलेल्या वामनने राजाबलीकडे तीन पायरी जमीन मागितली होती यावर त्याने ब्रह्मांड आणि पृथ्वीचे एक पायांमध्ये मोजमाप केले यानंतर वामनाने जेव्हा बळीला तिसरे पाऊल कुठे ठेवायचे असे विचारले तेव्हा बळीने त्याचे डोके पुढे केले होते.
असे मानले जाते की, बळीने आपले डोके वामनाच्या चरणी धरले आणि वामनाने त्याच्या मस्तकावर पाय ठेवतो तो अधोलोकात पोहोचवले त्यावेळी भगवानांनी बळी वर प्रसन्न होऊन त्याला आशीर्वाद दिला. तो आशीर्वाद असा होता की प्रतिपदेला तुझी पूजा केली जाईल आणि तो उत्सव म्हणून साजरा केला जाईल. तेव्हापासून बळीची पूजा करण्याची परंपरा सुरू झाली आहे असे मानले जाते की राजा बळी या दिवशी पृथ्वीवर वास्तव्य करण्यासाठी येतो आणि भक्तांची हाक ऐकतो.
बलिप्रतिपदा ज्याला बलि पद्यमी, पाडवा, विरप्रतिपदा किंवा धुतप्रतिपदा असेही म्हटले जाते. हा दिवाळीचा चौथा दिवस आहे. हा सन प्रामुख्याने हिंदुद्वारे साजरा केला जातो. हा दिवस दैत्य राजा बलिच्या पृथ्वीवर परत आल्याच्या समसमरणार्थ साजरा केला जातो. हा सण ऑक्टोंबर आणि नोव्हेंबर महिन्यामध्ये येतो. हा सण हिंदू महिन्याच्या कार्तिकीचा आणि तेजस्वी चंद्र पंधराव्याची सुरुवात आहे.
भारताच्या अनेक भागांमध्ये जसे की गुजरात राजस्थान हा सण विक्रम सावंतातील प्रादेशिक पारंपरिक नवीन वर्षाचा दिवस आहे ज्याला बेस्टू वरस किंवा वर्षा प्रतिपदा असे देखील म्हणतात.
एका वर्षातील साडेतीन भुतांपैकी हा अर्धा मुहूर्त आहे विक्रम सवंत नुसार हा वर्षाचा पहिला दिवस म्हणून ओळखला जातो.
बलिप्रतिपदा ची विशिष्ट नावे
- बडी पाडवा (महाराष्ट्र)
- बाली पद्यमी (कर्नाटक)
- बलराज (हिमाचल प्रदेश)
- राजा बली (जम्मू)
- बेस्टू वरस (गुजराती)
बलिप्रतिपदा हा सण का साजरा केला जातो?
बलिप्रतिपदा हा सण विष्णूचा भक्त राजा बळी एका दिवसासाठी पृथ्वीवर परत आल्याचा उत्सव म्हणून साजरा केला जातो हा उत्सव दीपोत्सव करून साजरा केला जातो म्हणजेच दीप लावून (दिवा, दीपक) साजरा केला जातो.
Balipratipada: History in Marathi
बलिप्रतिपदा मराठी इतिहास:
बलिप्रतिपदा हा एक प्राचीन सण आहे बालीच्या कथेचा प्राचीन भारतातील नाटक आणि काव्यात अभिनय केल्याचा सर्वात जुना उल्लेख इसवीसन पाणीनीच्या अष्टधायी 3.1.26 वरील पतंजलीचे महाभाषेमध्ये आढळतो.
बलिप्रतिपदा ही महाबली पृथ्वीवरील वार्षिक पुनरागमन आणि वामनाच्या विजयाचे स्मरण करते. विष्णूच्या अनेक सर्जनशील अवतारापैकी एक आणि दशावतार मधील पाचवा अवतार हे त्रिविक्रमात त्यांच्या रूपांतराद्वारे महाबली आणि सर्व असूरांवर विष्णूचे विजय दर्शवते.
